De zin (en onzin) van blends

De zin (en onzin) van blends

Nona Woven Wraps Splash! linnen blend
Nona Woven Wraps Splash! linnen/katoen blend

Als draagconsulente, draagdoek verkoper, draagdoek producent, spinner en wever heb ik mij aardig verdiept in de eigenschappen van verscheidene vezels. Ik hou van al die verschillende vezels, vooral van degene die je uit de natuur kunt halen. En het is beslist interessant om er iets van te weten als je met draagdoeken bezig bent. Zeker nu.
Draagdoeken bestaan tegenwoordig vaak uit meerdere vezelsoorten. Soms hele exclusieve, en er worden dan claims gehangen aan de doeken, waarbij het lijkt of een bepaalde exclusieve vezel veel toevoegt aan de eigenschappen van de doek. Toch is dit niet altijd waar.
Als er van een bepaalde vezel maar een klein percentage in de blend van een doek zit komen de eigenschappen van die vezel niet duidelijk tot hun recht. Ook zijn er veel vezels die klinken alsof ze puur natuurlijk zijn, maar die met behulp van chemische processen tot een draad gegoten worden (in plaats van gesponnen).

Beginnen bij de basis

linum-usitatissimum-844631_640
Vlas, vezel voor linnen

De traditionele vezels vormen, al dan niet gemengd, nog steeds de belangrijkste basis voor de meeste doeken, ook de dure high end doeken. Dit komt door hun uitstekende eigenschappen en goede mogelijkheid tot combinatie.
Katoen: stevig, vocht doorlatend (dus niet alleen opnemend), wordt zachter in gebruik
Wol: temperatuur isolerend
Linnen: stevig, temperatuur isolerend, wordt zachter in gebruik
Hennep: stevig, temperatuur isolerend, wordt zachter in gebruik
Zijde (bombyx en tussah): stevigheid en glans, soepele valling

Katoen is de meest gebruikte grondstof voor draagdoeken en kent een aantal varianten waarbij vooral de lengte van de vezels meespeelt. Van langere vezels kunnen fijne draden gesponnen worden, en dit speelt mee in de weving van stof. Ook bij linnen en hennep geldt dat er fijnere en langere vezels zijn die een dunne draad kunnen geven. Dit heeft zijn invloed op de prijs van een doek. Logisch.

Wat ook invloed heeft op de prijs is als er luxe of luxe klinkende vezels verwekt zijn in doeken. Maar waar betaal je voor, wil je het wel en geeft het de eigenschappen die je graag wilt in het gebruik van een draagdoek.

 

Waar kies je voor: plantaardig?

bamboo-142635_640
Bamboe

De luxe en plantaardig klinkende bamboe, seacell en rose fiber zijn typische voorbeelden van een cellulose garen dat gemaakt wordt volgens het viscose proces, ze zijn een combinatie van synthetische en natuurlijke grondstoffen, die gemaakt worden op dezelfde manier als rayon gemaakt is. Kleine stukjes plantaardige vezel worden gemengd met synthetische stoffen en zo chemisch bewerkt dat er een papje ontstaat dat door spinkoppen gespoten wordt tot een draad (denk aan de douchekop en waterstralen). Een milieuvriendelijker versie is het lyocell proces, waarbij er minder belastend afval vrijkomt.

Spinkop, viscose garen
Spinkop, viscose garen

Hierbij worden dus geen lange vezels gebruikt, maar worden de vezels tot een pulp gemaakt.
Er bestaat wel bamboe waaruit de vezels gehaald worden, heel blijven, bewerkt worden en gesponnen worden, maar dat is een vele malen kostbaarder proces dan het maken van bamboe viscose. Als er bamboe wordt opgegeven als vezel in een doek gaat het eigenlijk nooit om de pure vezel maar om de viscose vorm. En in de totale bamboe viscose draad zit maar een klein percentage bamboevezels. 15% bamboe viscose garen in een doek bevat dus minder dan 15% bamboe.

De eigenschappen van viscose garens zijn de eigenschappen die vermeld worden als bijzonder voordeel van bijvoorbeeld bamboe, seacell (voornamelijk bestaand uit eucalypus vezels en een klein beetje zeewier), cactus zijde en rose fiber. Maar zo uniek zijn die eigenschappen niet. Antibacteriële bamboe? Alle viscose draden zijn antibacteriëel. De mooie drape van seacell? Zit ook in alle viscose draden. Glanzend? Viscose. Zacht? Viscose. Koel aanvoelend? Viscose. Vocht opnemend? Viscose.

Zeewier
Zeewier

Voor de eigenschappen van viscose draden maakt het eigenlijk niet veel uit welke vezelpulp word gebruikt, of het nou van bamboe of van dennenbomen is. (Ecologisch maakt het wel uit, de ene vezelbron is sneller hernieuwbaar dan de andere.)
Jammer genoeg wordt er meestal niet vermeld dat een type draad gemaakt is met het viscose proces, maar wordt alleen de plant vermeld waar de stukjes vezel vanaf komen. Het zou een stuk eerlijker zijn als als het viscose aandeel wel vermeld werd. Want dan weet je welke (positieve) eigenschappen je in ieder geval kunt verwachten.

 

Waar kies je voor: dierlijk (niet altijd diervriendelijk)

Muskis ossen
Muskus ossen

Luxe dierlijke vezels die je tegenkomt zijn vezels als merinowol, kasjmir (komt van verschillende soorten geiten), alpaca, babykameel, qiviut (komt van een muskus os), yak, vicuña. Deze vezels worden meestal gebruikt om hun zachtheid en warmte. Qiviut is ongeveer acht keer zo warm als wol, alpaca en vicuña vijf keer. Ze hebben niet de isolerende werking van wol (door de andere opbouw van de haarvezel ten opzichte van een wolvezel). Je moet je dus goed bedenken of je zoveel warmte wel wilt in een doek.
Als je geen kunststoffen in een doek wilt is het goed om te weten dat superwash wol meestal een laagje polymeer of kunsthars heeft.

Kameelvezel
Kameelvezel

Dierenliefhebbers kunnen overwegen of ze het onderhaar van een babykameel niet liever op de babykameel laten zitten, het heeft tenslotte een functie om de kleine kameel te beschermen tijdens het groeien. Ook van een volwassen kameel is zacht onderhaar te halen, al is het niet veel, en een volwassen kameel kan er beter tegen. (Een geschoren kameel moet 50% meer zweten dan gebruikelijk om oververhitting te voorkomen.)
Bij alpaca’s is het lastiger, baby alpaca heet cria maar soms wordt de fijnste donswol van een volwassen dier ook baby alpaca genoemd omdat het zo enorm zacht is.
Over merinowol en de praktijk van mulesing (niet opzoeken als je niet tegen leed kunt) is aardig wat te vinden. Er is mulesing vrije merinowol, maar als het niet expliciet vermeld wordt is de kans op mulesing vrij wol in een doek klein. Veel garens voor weverijen en vezels voor spinnerijen worden door Chinese bedrijven geleverd, en China is de grootste inkoper van merinowol uit Australië.

Zijdecocon met niet meer levende rups
Zijdecocon met niet meer levende rups

Zijde is ook een niet diervriendelijk verkregen vezel, waar misverstanden over bestaan. Dit betreft dan de tussah zijde, wilde zijde en peace silk. Hoewel vaak de indruk wordt gewekt dat bij deze types zijde de zijderupsen het overleven, is dat niet geheel juist. Het geldt maar voor een paar rupsen die nodig zijn om te zorgen voor nieuwe aanwas van zijderupsen. De meeste rupsen overleven het koken van de cocon niet. De keus tussen bombyx zijde en andere zijdes zou je op esthetische gronden moeten maken, als het je om je diervriendelijkheid gaat is het simpel de keus tussen wel of geen zijde.

 

Waar betaal je voor?

sheep-1604377_640Het soort draad waarvan het hoogste percentage in een blend is verwerkt, is (naast de weving) bepalend voor de belangrijkste eigenschappen van de doek, de hoeveelheid luxe garens is bepalend voor de prijs. Zo zal in een blend die voor het grootste deel uit katoen bestaat 15% kasjmier niet heel veel toevoegen aan de eigenschappen van de doek, maar des te meer aan prijs. Zo ook voor qiviut, vicuña, yak en babykameel. Alpaca en merinowol zijn als grondstof wat schappelijker in prijs. De plantaardig-synthetische stoffen ook. Toch worden de doeken er een stuk hoger door geprijsd.

Ik zeg niet dat je geen luxe blend zou moeten kopen. Als je ‘m mooi vindt en het geld er voor hebt, en denkt dat hij fijn gaat dragen, vooral doen!
Maar ik zie de luxe van een blend vooral in een goeie verhouding van grondstoffen waarbij de eigenschappen van de vezels tot hun recht komen, een eerlijke productie, een prijs die in verhouding is met de prijs van grondstoffen en arbeid, en ik zie de luxe ook in informatie die mogelijkheid voor klant biedt om een doek aan te schaffen waar zij (of hij) met verstand, hart, en gevoel voor esthetiek achter kan staan.
Als er aan een van drie niet voldaan is kun je je afvragen of je de prijs voor de blend wel wilt betalen.

 

Bronnen
(absoluut geen complete lijst, tien jaar niet wetenschappelijk opgebouwde kennis)

Web 
Cellulose vezels, productie: https://nl.wikipedia.org/wiki/Lyocell
 https://nl.wikipedia.org/wiki/Viscose
 http://www.fibersource.com/f-tutor/techpag.htm
 http://woolful.com/fiber-conscious-superwash-wool/
Bamboe: http://organicclothing.blogs.com/my_weblog/2007/09/bamboo-facts-be.html
 https://en.wikipedia.org/wiki/Bamboo_textile
 https://en.wikipedia.org/wiki/Rayon
 http://www.treehugger.com/sustainable-fashion/whatever-happened-bamboo-clothing.html
Seacell: https://exchangingfire.wordpress.com/2009/07/17/lets-talk-about-seacell/
 http://ecosalon.com/fiber-watch-fabric-from-the-deep-blue-sea/
Merinowol handel: http://www.woolproducers.com.au/about-us/trade/
 http://www.woolnews.net/
Merinowol mulesing: https://en.wikipedia.org/wiki/Mulesing
 https://www.bontvoordieren.nl/australische-merinowol-op-pijnlijke-wijze-verkregen/ (pas op, foto's)
Peace silk: http://www.wormspit.com/peacesilk.htm
Kameel: http://ecosalon.com/fiber-watch-camel-hair-for-sustainable-luxury-from-the-steppes/
 http://kelbournewoolens.com/blog/2016/4/commodities-supply-chain-and-the-problem-with-baby-camels
 https://en.wikipedia.org/wiki/Camel
Kameel, yak enz: http://www.fao.org/docrep/v9384e/v9384e05.htm
Alpaca, cashmere: http://qz.com/207489/why-your-next-sweater-should-be-alpaca-not-cashmere/
Prijzen van gesponnen zijde en luxe ongesponnen vezels: http://www.eurestex.co.uk/index.php
Diverse luxe garens en vezels: http://www.bart-francis.be/index.php
Boeken:
– Handbook of Sustainable Luxury Textiles and Fashion, Volume 1, Miguel Angel Ardetti
– The Fleece And Fiber Sourcebook: More Than 200 Fibers from Animal to Spun Yarn, Deborah Robson & Carol Ekarius
– The Intentional Spinner, Judith MacKenzie McCuin
– Alledaags textiel: Stoffen herkennen en kiezen, Landelijk Platform Modevakonderwijs
Video:
- Spinning Luxury Fiber, Judith MacKenzie McCuin
- Spinning Exotic fiber Blends, Sarah Anderson
- Spinning Cotton, Stephenie Gaustad
- Spinning Flax and Cotton – Traditional Techniques, Norman Kennedy
Foto's: Pixabay.com

12 gedachten over “De zin (en onzin) van blends

  • Daphne
    2 september 2016 om 14:09

    Volgens mij staan er wel wat dingen in die niet helemaal juist zijn….
    Wol is bijvoorbeeld temperatuur reguleren, dus niet alleen isolerend.
    Daarnaast (maar dat is mijn mening) vind ik juist wel dat het het verschil kan voelen tussen een doek van 100% katoen of met 15% linnen.

  • Jessica
    2 september 2016 om 14:57

    Fijn dat je het stuk gelezen hebt en reageert. Ik ben benieuwd wat onjuist is, en ben dan ook benieuwd naar de bronvermelding.

    Wat betreft de wol, reguleren is regelen. Wol regelt temperatuur door middel van isolatie. Isolatie en regulatie vermelden zou dubbelop zijn. Ik koos voor het noemen van de manier waarop wol temperatuur reguleert. Wol is zeer goed in vasthouden van temperatuur en in het absorberen van vocht, maar minder goed in afgifte of doorgifte. Daarom staat er niets over vochtregulatie bij wol.
    Katoen vangt vocht op maar geeft het ook makkelijk af, daarom staat vochtregulatie wel vermeld bij katoen.
    (Maak maar eens stukken wollen en katoenen stof van gelijke dikte en dichtheid nat, en kijk welke eerder droog is.)
    En over gevoel valt natuurlijk niet te twisten, altijd fijn als iemand blij is met de doek die zij/hij gebruikt.

  • Sammy
    2 september 2016 om 17:55

    Wat jammer dat je jezelf als merk (consulente/eigenaar doekenmerk) in de kijker wil zetten door andere merken zo af te kraken. Komt eerder afgunstig over dan informerend.

  • Jessica
    2 september 2016 om 18:36

    Jammer, Sammy. Dit artikel staat niet voor niets op mijn persoonlijke consulentenpagina, en niet op de Nona website. De enige plek waarop ik een link gepost heb was op mijn persoonlijke FB pagina, als ik mezelf in de kijker had willen zetten dan had ik dat wel anders aangepakt. Maar het gaat niet om mijn reclame of roem. Als draagconsulent wil ik juist graag informeren, en hoewel ik zelf producent ben vind ik dat geen belemmering om mijn persoonlijke mening en afwegingen te geven. (Zo zit er dik kans in dat Nona nog eens een zijdeblend krijgt, hoewel ik daar in mijn stuk ook vraagtekens bij zet.)
    Ik heb ook expres geen merken of duidelijke voorbeelden genoemd. Bijna ieder merk heeft wel blends in de collectie. Voor de foto heb ik een blend van mijn eigen merk gebruikt ja, omdat als er ergens op geschoten zou worden dat dan daarop zou zijn.
    Ik keur kopen/maken/verkopen van blends beslist niet af. Maar je moet wel informatie hebben zodat je weet waar je voor kiest/betaalt.
    Je hoeft beslist mijn doeken niet te kopen, maar koop wel iets waar je blij van wordt en wat je het geld waard vindt!

  • Rinske
    2 september 2016 om 19:29

    Wol is niet isolerend, en dat is al helemaal niet hetzelfde als isolerend. Als wol isolerend zou zijn zouden dieren met een vacht sterven in de zomer. Bovendien klopt het ook niet dat wol vocht sneller opneemt dan katoen. Wol stoot juist vocht af, anders zou een dier zo tot op het bot nat zijn.

    De claims die je in je stuk doet zijn helaas ook niet kloppend, ik heb hier bijvoorbeeld een warp waarvan 4 doeken geweven zijn. Met 4 verschillende inslagen: bamboe, bamboe met linnen, zeewier en soja. De bamboe, zeewier en soja zijn dan allemaal gemaakt van pulp, maar zijn helemaal anders in hun eigenschappen. De bamboe met een dun draadje linnen is helemaal niet te vergelijken met de 100% bamboe inslag. Totaal tegenovergestelde kwaliteiten en feeling.

    Echt zo jammer dat er zoveel punten niet kloppen in dit stuk.

  • Rinske
    2 september 2016 om 19:30

    Oops, staat een foutje in de eerste zin, ik bedoel dat wol niet isolerend is, maar regulerend, en dat dat niet hetzelfde is :-).

  • Jessica
    2 september 2016 om 20:16

    Rinske, een warp is veel meer dan 15% van de doek, en ik geloof dat zeker in combinatie mét linnen dat anders is dan zonder linnen. Tussen mijn zelfgesponnen seacell viscose en bamboe viscose garens (zelfde dikte, zelfde manier gesponnen, zelfde twist) heb ik echter niet veel verschil gemerkt in eigenschappen. Soja heb ik geloof ik nog niet geprobeerd.

    Je zit echt mis wat betreft isolatie en regulatie in wol.
    Het haar van een vachtdier en de wol van een schaap zijn totaal verschillend opgebouwd.
    Haar is glad en heeft een holle kern. Wol heeft schubben aan de buitenkant, een kern (medulla) in het midden en een cortex daaromheen. In de ruimte tussen de schubben kunnen lucht en vocht blijven staan. Ze kunnen echter moeilijk weg. En dat is isolatie. Wol heeft een hoog temperatuur isolerend vermogen.
    Isolatie valt onder regulatie. Regulatie betekent regelen, en bij een goede regulatie is er zowel opname als afgifte. Wol geeft geen warmte af maar isoleert, en het kan 30% van het eigen gewicht aan vocht opnemen en vasthouden. Het vocht wordt echter maar moeizaam afgegeven, en daardoor droogt wol niet zo snel. De totale vochtregulatie is dus ook niet zo goed.
    (Katoen doet het beter qua vochtafgifte. Daarom ook katoenen luiers, en een overbroekje van wol zodat het vocht weg gaat bij de billetjes maar niet langs de beentjes druipt.)

  • Daphne
    2 september 2016 om 20:19

    Betekenis isoleren volgens van Dale;
    1. Afzonderen
    2.verhinderen dat een lichaam

  • Daphne
    2 september 2016 om 20:20

    Betekenis isoleren volgens van Dale;

    1. Afzonderen
    2. Verhinderen dat een lichaam warmte of geluid doorlaat.

    Dus toch echt iets anders dan hoe jij het ziet.

  • Jessica
    2 september 2016 om 20:26

    Precies, dat doet wol. Voorkomen dat er warmte (of kou) doorgelaten wordt. Bij een wollen doek komt er soort klimaatje in de doek dat afgezonderd is van het klimaat om je heen.
    Denk aan een thermosfles, oftewel isolatiekan. De lucht tussen de schubben van de wol werkt net als de lucht tussen binnenwand en buitenwand van een thermosfles. Isolerend.

  • Betty Gijsbertse
    2 september 2016 om 22:06

    Gaaf en goed artikel,Jessica!
    Ik weet niets van draagdoeken, maar best wel wat van blends en je hebt het heel duidelijk uiteengezet hier!

  • Rachel Verweij
    3 september 2016 om 10:44

    Hoi Jessica,
    dankjewel voor dit heldere en nuchtere artikel :-). Fijn dat jij er zo in hebt verdiept en het voor ons op een rijtje zet. Ik heb nog twee vragen, wellicht heb je daar ook het antwoord op?
    – Wordt een viscose materiaal altijd bijgemengd of kan het ‘gesponnen’ worden van een 100% natuurlijke grondstof? En waarmee wordt het dan bijgemengd?
    – Is mulesing alleen van toepassing op merinowol of wordt het bij meer soorten wol toegepast (ik durf niet te googlen na jouw waarschuwing ;-).
    groetjes,
    Rachel

Geef een antwoord

Je e-mailadres zal niet worden gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *.

*
*
Je mag gebruik maken van deze <abbr title="HyperText Markup Language">HTML</abbr> tags en attributen: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>

Have no product in the cart!